/ɪn.təˌnæʃ.ən.əl fəˌnet.ɪk ˈæl.fə.bet/
Jeśli umiesz to przeczytać to ten wpis nie jest dla Ciebie!
W języku angielskim zapisujemy słowa inaczej, niż je wymawiamy. Nie ułatwia nam to niestety nauki. Często też wymawiamy dodatkowe dźwięki, które wcale nie są zapisane lub redukujemy dźwięki żeby sobie ułatwić płynne mówienie minimalizując ruchy ust i języka. Na początku nauki języka angielskiego, jako drugiego czy kolejnego języka tego typu "procesy wymowy" są dla nas niewątpliwymi utrudnieniami. Z czasem jednak się przyzwyczajamy i łączenie, usuwanie lub dodawanie dźwięków staje się dla nas automatyczne i zupełnie naturalne. Dodatkowo pisownia i wymowa różnią się też w zależności od dialektu z którym się spotykamy.
Język polski natomiast jest językiem fonetycznym, czyli czytamy to, co widzimy ( zazwyczaj). Dlatego mamy zupełnie inne przyzwyczajenia. Możemy próbować odczytać angielskie słowa na podstawie pisowni, ale niestety będzie to głęboko nieefektywne!
W angielskim dużą rolę odgrywa akcentowanie sylab w słowie oraz słów w zdaniu. Jest to tak zwany rytm akcentowy (stress-timing). Akcentowanie wpływa na rozumienie wypowiedzi. Często od tego, jak zaakcentujemy zmienia się znaczenie słów oraz nasza intencja.
Niestety ani wymowy, ani akcentowania nie wyczytamy ze zwykłej pisowni!
Czy nie łatwiej byłoby mieć jakąś ściągę....
alfabet, który zawsze czytamy i wymawiamy tak samo? Który będzie nam podpowiadał wymowę i akcentowanie?
Dobra wiadomość! Mamy!
To właśnie IPA /ˌaɪ.piːˈeɪ/! - International Phonetic Alphabet /ɪn.təˌnæʃ.ən.əl fəˌnet.ɪk ˈæl.fə.bet/ czyli Międzynarodowy alfabet fonetyczny (MAF).
Brytyjski alfabet fonetyczny składa się z około 44 dźwięków (czasem więcej, w zależności jak liczymy np. dwudźwięki czy dźwięki /l/). Każdy dźwięk ma przypisany swój symbol. Symbole, które bardzo łatwo skojarzyć, raz nauczone pomagają nam rozszyfrować wymowę oraz akcent wyrazowy, wskazują też ile sylab jest w słowie a w przypadku fonetycznego zapisu zdań, podpowiada jak łączyć zdania. Słowa w angielskim wypowiadamy na różne sposoby. Inaczej jako pojedyncze słowo (słowa w izolacji) inaczej możemy wypowiedzieć to samo słowo w zdaniu, które np. nie jest akcentowane. IPA podpowiada, którą formę słowa powinniśmy wybrać (strong albo weak forms) .
Znajomość alfabetu fonetycznego, według mnie, powinna być obowiązkowa dla każdej osoby uczącej się języka. Proponuje oswajać się z symbolami fonetycznymi od samego początku nauki. Nie chodzi o to żeby "na sucho" uczyć się każdego symbolu na pamięć, tylko żeby zrozumieć co tak naprawdę dany symbol oznacza. Zachęcam żeby "poczuć" dźwięk w swoim ciele i aparacie mowy. Jak wiemy jak produkować dźwięk, IPA jest wtedy fantastyczną "mapą" dla nas.
Znajomość IPA przyczynia się do świadomości językowej oraz dostrzegania zależności między dźwiękami - kiedy i jak się zmieniają dźwięki. Ma to ogromne przełożenie na rozumienie obcokrajowców - przewidywanie tego co i jak powiedzą.
Spotykam się, że moi uczniowie byli uczeni zapisywania wymowy angielskich słów "tak jak słyszą" używając polskich znaków. Jestem ogromnym przeciwnikiem tego. Nigdy nie oddamy angielskiej wymowy polskimi literami ponieważ nie mamy odpowiednich dźwięków. Ucząc się w taki sposób robimy sobie sporą krzywdę. A przecież nauka IPA to frajda zarówno dla dzieciaków, jak i dorosłych. To trochę jak odczytywanie szyfru.
Bardzo ważne jest wytrenowanie aparatu mowy żeby produkować prawidłowy dźwięk do danego symbolu (dźwięku). Tutaj niezbędna jest pomoc nauczyciela, który pokaże jak ustawić dźwięk i w razie potrzeby go skoryguje.
Na moich lekcjach ze szczegółami wyjaśniam położenie języka, kształt ust czy długość dźwięku. Pracujemy żeby produkowany dźwięk pasował do spektrum dźwięków British Standard. Jeśli zainteresował Cię temat IPA zapraszam Cię również na godzinny warsztat online - meetup na którym omówimy najważniejsze aspekty IPA. Wskażę różnicę w tradycyjnym oraz współczesnym zapisie fonetycznym.
Wspominałam, że jest to międzynarodowy alfabet. My się skupiamy na brytyjskich symbolach i wymowie, ale Ty masz solidną bazę do odczytania każdego nowego języka. Jeśli chcesz nauczyć się np. hiszpańskiego wystarczy, że poznasz dodatkowo 12 dźwięków - 3 samogłoski oraz 9 spółgłosek.
Na koniec coś dla zwolenników mocno gorzkiego piwa IPA (India pale ale). Mam nadzieję, że docenicie porównanie.
Pochwalcie się, ile osób przeczytało pierwsze zdanie zapisane fonetycznie? Koniecznie dajcie znać czy miałyście styczność z IPA na swoich lekcjach? Czy uczycie swoje dzieci/uczniów? A może ktoś zna zapis fonetyczny innego języka niż angielski?
Do usłyszenia, Magda xxx
Dziękuję, że zechciałaś poświęcić swój czas na komentarz :*) Brawo za przeczytanie zapisu fonetycznego. Na początku niezły szyfr z niego, ale po szybkim przyzwyczajeniu się niesamowicie pomaga w sprawnej naukce! Powodzenia ;)
Mam to! Udało mi się przeczytać pierwsze zdanie zapisane fonetycznie! Ale muszę przyznać, ze trochę oszukiwałam! Wyglada on zupełnie inaczej niż to co znamy – kiedy uczyłam się języka angielskiego, starałam się korzystać z pisowni fonetycznej podanej w słowniku, ale – nie zawsze!